SGK kapsamında çalışan kişiler, Malulen Emeklilik Kanunu Nedir?, Malulen Emekli için Sağlanması Gereken Şartlar Nelerdir?, Engelliler için Malulen Emeklilik, Malulen Emekli Olabilmek İçin İstenen Belgeler Nelerdir?, Malulen Emekli Olabilmek için Hastalıklar Nedir?, Malulen Emekli Olanlar Ne Kadar Maaş Alır?, Malulen Emeklilik Maaşları Nasıl Hesaplanır?, İşte emekli olmak isteyen kişilerin bu şartları yeniden gözden geçilmesine vesile olmaktadır.
SGK kapsamında çalışan kişiler, iş gücü kayıplarının tamamını ya da bir kısmını kaybettikleri zaman malulen emekli olma hakkına sahiptir. 2023 yılına özel olarak malulen emeklilik şartlarında yaşanılan kısmi değişkenlikler de emekli olmak isteyen kişilerin bu şartları yeniden gözden geçilmesine vesile olmaktadır.
Malulen emekli olma şartı 2023 yılında nedir? Hangi rahatsızlıklardan kanyaklı malulen emekli olma yolu açılmıştır? Malulen emekli olan kişilerin maaş bilgileri nelerdir? Kimler malulen emeklilik almaya hak kazanır? Bütün bu sorulara ilişkin merak uyandıran cevapları yazımızda bulabilmeniz mümkündür.
En doğru ve tarafsız bilgiler ile birlikte sizler de malulen emeklilik hususunda profesyonel bir şekilde bilgi alabilirsiniz. Bunun için ilgili yazımızdan yararlanmanızı tavsiye ederiz.
Malulen Emeklilik Kanunu Nedir?
Malulen emeklilik kanunlar ile sabitlenmiştir. 1982 Anayasasında 2. maddede “Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir devlettir.” İbaresi yer almaktadır. Dolaysısı ile bu cümlenin açılımı olarak sosyal devlet ilkesi gereğince Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yaşam şartları asgari bir düzende tutulmak durumundadır. Sosyal devletler vatandaşlarının sosyal güvenliğini de yasalar ve kanunlar ile korumakla mükelleftir. SGK kapsamında bütün çalışanların ülke sınırları içerisinde sosyal güvenlik önlemleri alınmaktadır.
SGK kapsamında çalışan kişilerin emekli olma yollarından bir tanesi malulen emekli olma yöntemidir. Malulen emekli olma kavramı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında 5510 sayılı kanun Malulen emeklilik kavramı üzerine bulunmaktadır.
SGK 5510 sayılı kanun 4A hizmete tabi olan işçilerin, 4 B hizmete tabi olan esnaf ve zanaatkar gibi bağımsız olarak çalışan kişilerin; 4C ise kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan memurların çalışma ve primlerine göre düzenlenmiştir. Bu bireyler ilgili kanuna göre, herhangi bir iş kazası geçirdiklerinde ya da mesleki rahatsızlıkları meydana geldiğinde kısmi ya da tamamen rahatsızlanmış olduğu durumlardan malulen emekli olmaya hak kazanmaktadırlar.
Malulen Emekli için Sağlanması Gereken Şartlar Nelerdir?
Malulen emeklilik şartlarını oluşturan ilgili rahatsızlar bulunmaktadır. Bu hastalıklar ya da uzuv kaybı, organ nakli vb. durumlarında en az % 60 oranında kişilerin sağlıklarında kayıp olması şartı aranmaktadır. İlgili raporlar ancak SGK’nın yetkilendirmiş olduğu tam teşekküllü devlet hastaneleri tarafından veriliği zaman geçerli olmaktadır.
Malulen emeklilik raporunun alınabilmesi için öncelikli olarak gerekli şartların sağlanması ve ardından da tam teşekküllü devlet hastanesinden ilgili raporun alınabilmesi için, rahatsızlığı bulunan ve malulen emekli olmak isteyen kişinin direkt başvuru ile bağlı bulunduğu il veya ilçedeki SGK merkezine başvuruda bulunması gerekmektedir. SGK merkezleri kişinin devlet hastanesine sevkini sağlayacaktır.
Engelliler için Malulen Emeklilik
Malulen emekli olabilmek için ilk şart, maluliyet gerektiren bir rahatsızlığa % 60 uzuv kaybın sahip olmak. İkincisi ise SGK kapsamında en az 1800 gün çalışmış olmak ve primlerin bu gün sayısında 4A, 4B ve 4C kapsamında yatmış olmasıdır. Yatırılan primler minimum 1800 gün ile tamamlanmadığı takdirde malulen emekli olama ve emekli, aylığı alamaz. Bu rakamlar yıl bazına indirgendiğinde minimum 5 yıl ödenmiş prim minimum 10 yıl da sigortalı olması gerekmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta kişinin SGK primleri ödenmeye başlamadan önce geçirdiği bir rahatsızlığından kaynaklı emekli olamamasıdır. Malulen emekli olabilmek için kişinin geçirdiği ameliyat ya da hastalığın SGK primlerinin yatmaya başladığı tarih ya da sonrasında ortaya çıkmış olması gerekmektedir.
Malulen Emekli Olabilmek İçin İstenen Belgeler Nelerdir?
Malulen emekli olabilmek için gerekli birtakım belgeler bulunmaktadır. Bu belgeler 4A, 4B ve 4C çalışanları için farklı şekilde istenmektedir. İlgili belgelere aşağıda yer verilmiştir.
- SGK Kapsamında 4A ve 4 B statüsünde çalışan kişiler için İstenilen Belgeler
- Malulen emekli olabilmek amacı ile beyan edilen taahhüt belgesi
- Malulen emekli olabilecek rahatsızlığını kanıtlayıcı nitelikte tam teşekküllü hastane raporu
- Kişinin sigortalı olarak çalıştığı işinden ayrılış bildirgesi
- Malullük aylığının bağlanabilmesi adına kişinin banka hesap bilgisi
- SGK Kapsamında 4C statüsünde çalışan kişiler için İstenilen Belgeler
- Başvuru sahibinin malulen emekliliğinin tespiti için SGK sevk raporu
- Tam teşekküllü hastaneden malulen emekli olmasını kanıtlayıcı sağlık kurulu raporu
- Malulen emekli olduktan sonra malullük aylığının hesaba yatabilmesi için kişinin kendi adına açılmış olan banka hesap bilgisi
Malulen Emekli Olabilmek için Hastalıklar Nedir?
Malulen emekli olabilmenin en temel şartı kısmi ya da tamamen çalışma fonksiyonlarının kayıplarını yaşanılan bir rahatsızlık geçirmektir. Malulen emekli olabilme şartları ile belirli rahatsızlıkların kişide meydana gelmiş ve bu rahatsızlıkların kişilerin çalışma hayatını etkilemiş olması şart konulmaktadır.
İlgili hastalıklar aşağıda verilmiştir. SGK kapsamında çalışan kişiler aşağıda yer alan rahatsızlıklardan herhangi birini geçirmesi durumunda SGK’ ya malulen emekli olabilmek için başvuruda bulunabilirler.
Sağlık Sorunları için Malulen Emeklilik
- Kanser hastalığı ( Kişide meydana gelebilecek tüm kötü huylu kitleleri ve kanserleri kapsamaktadır.)
- Beyin tümörü
- Demans – Bunama
- Epilepsi
- Parkinson hastalığı
- 50 ve altı IQ ya sahip olma ( zeka geriliği )
- MS hastalığı
- Serebral palsi
- Şizofrenik rahatsızlıklar
- Görme kaybı, görme azlığı, retina kanaması
- Denge bozukluğu ve işitme kayıpları
- Anemi
- Siroz
- Behçet hastalığı
- SGK kapsamında çalışma sırasında kol veya bacak gibi uzuv kayıpları
- Gastroit rahatsızlığa bağlı mide kanamaları
- Karaciğer nakli
- Kalp hastalıkları
- Kalp nakli, kalp kapakçığı değişimi
- Solunum sistemine bağlı hastalıklar
- Böbrek nakli
- Akciğer nakli
- Tüberküloz
- AIDS
Malulen Emeklilik için Hangi Kuruma Başvuru Yapılmalıdır?
Malulen emekli olabilmek için birtakım kurumlara başvuruda bulunmak gerekmektedir. Bunun öncesinde kişilerin minimum on yıl boyunca sigortasının bulunması ve geçirdiği rahatsızlığında sigortasının yatış tarihinden itibaren ortaya çıkmış olması malulen emeklilik taleplerinde dikkatle incelenecek maddeler arasında yer almaktadır.
Geçirmiş oldukları kaza ya da hastalıkları nedeni ile çalışmayan sigortalıların malulen emekli olabilmesi için bulundukları il ya da ilçede bulunan Sosyal Güvenlik Müdürlüğü’ ne müracaat etmeleri gerekmektedir. SGK kurumları kişilerin malulen emekli olmak için belirletmiş olduğu bilgiler kapsamında onları çeşitli tam teşekküllü devlet hastanelerine sevk etmektedir.
Heyet kurulu raporu ile birlikte kişileri %60 iş göremez raporu almaları halinde de malulen emekli olmuş sayılırlar. SGK’nın kişileri sevk yaptığı hastaneler ilk olarak Sağlık Bakanlığı’ na bağlı Eğitim ve Araştırma hastaneleridir.
Devlet Üniversite hastaneleri ve TSK ya bağlı olarak askeri hastane statüsünde görev yapan eğitim ve araştırma hastaneleri de maluliyet raporu düzenlemeye yetkili kurumlardır. SGK kişileri ilgili yerlere sevk ederek, malulen emekli olmaları için heyet kurulu raporu istemektedir.
Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu yapılabilmesi için %60 uzun kaybı ve iş görmemezlik raporunun alınması gerekmektedir. Bu raporun alınması organ nakli geçirmiş, iş kazası geçirmiş, uzuv kaybı yaşamış ya da yukarıda belirtilen şartlarda hastalığın kişinin çalışma hayatına etki etmesi gerekmektedir.
Malulen emekli olabilmek için kişilerin SGK primlerinin yatması ve aktif olarak iş yaşantısında bulunmaları gerekmektedir. Bunun ardından malulen emekli olmak isteyen kişiler, iş göremeyecek durumda olduklarını kanıtlamalıdır. Bağlı bulundukları il ya da ilçeye giderek SGK ya başvuruda bulunmaları ve ilgili hastaneye SGK tarafından sevk almaları elzemdir.
Akabinde çeşitli kurul muayenesine girerek iş göremezlik raporunu kurul ile heyet raporu olarak almaları ve bu raporu SGK ya sumaları gerekmektedir. Kişiler çalışırken malulen emeklilik için başvuruda bulunabilir kabul görülürse emekli olarak, belirtilen süre kapsamında SGK tarafından malulen emekli aylığı ödenmektedir.
Malulen Emeklilik Maaşları Nasıl Hesaplanır?
Malulen emeklilik maaşları hesaplanırken 4 A, 4B VE 4C olmak üzere çeşitli prim ve gün sayısına göre farklı hesaplamalar gerçekleştirilmektedir.
SGK kapsamında 4 B ye tabi olan esnaflar ve 4 C ye tabi olan memurların çalışmış oldukları, primlerinin yattıkları gün sayısı 9000 günden az ise, çalıştıkları gün sayısı üzerinden, 9000 günden fazla ise, hesaplanma işlemi toplam prim ödemeleri üzerinden hesaplanmaktadır.
4A kapsamında bulunan işçi statüsünde çalışan kişilerin ise prim günleri 7200 den az ise gün üzerinden; 7200 günden fazlaysa da toplam ödenen primlerin üzerinden hesaplanmaktadır.
Malulen Emekli Olanlar Ne Kadar Maaş Alır?
Malulen emekli olan kişilerin aylık olarak alacakları maaş değişkenlik göstermektedir. 4A ve 4 B sigorta koluna göre malulen emekli olan kişiler 2023 güncel rakamlarına bağlı olarak ödenecek olan sigorta prim miktarına bağlı bir şekilde minimum 850 TL maksimum 1000 TL olarak maaş almaktadır. 4C olarak malulen emekli olan kişiler ise, minimum 1800 TL. maksimum 2000 TL olarak 2023 yılı güncellenen rakamlara oranla emekli aylığı almaktadır.
Ne Kadar Süre Alınır ve Kesildiği Durumlar Nelerdir?
Malulen emekli olan kişilere malullük aylığı bağlanmaktadır. Bu aylığın kesilmesi durumu SGK kapsamında çalışan ve malulen emekli olmuş kişilerin yabancı bir ülkede çalışmaya başlamaları ya da yeni bir kontrol muayenesinin ardından malul olma durumlarının ortadan kalkması ile birlikte kesilmektedir.
Kontrol muayeneleri malulen emekli olan kişilerin rahatsızlıklarından kanyaklı olarak yeniden bir sağlık muayenesine girdikleri ya da kontrol kapsamında muayene oldukları zaman, herhangi bir malullük durumunu ortadan kaldırıcı etmenler oluştuğunda kişilerin malul emekli, aylığı kesintiye uğramaktadır. Malul emekli aylığı tedavisi güç olan durumdaki rahatsızlıklarda kişileri sosyal yaşam çerçevesinde mağdur etmemek adına Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından alınmış bir önlem olarak karşımıza çıkmaktadır.
2023 yılından önce belirli kesim ve tanı konulmuş, belirli derecedeki kanser hastalıklarında malulen emekli oma şartı varken 2023 yılında değiştirilen kanun çerçevesinde bütün kanser tanısı ve teşhisi konulmuş hastalıklara sahip olan kişilerin malulen emekli olma durumu bulunmaktadır.
Malulen emekli aylığı kişilerin çalışamama durumlarına bağlı olarak değişken sürelerde alınmaktadır. Tüm kanser hastalarının malulen emekli aylığı alığı alabilmesi için hastalığın tanısı konulduğu andan itibaren maksimum 18 ay süre ile malulen emekli aylığı bağlanmaktadır. Yalnızca kan kanseri teşhisi konulmuş olan hastalar malulen emekli oldukları zaman 24 ay emekli aylığı alabilmektedir.
Organ nakli olan hastaların minimum 12 maksimum 18 ay olmak üzere organ nakli durumuna bağlı ve iyileşme süresine bağlı olarak malulen emekli aylığı bilinmektedir. Beyin, akıl ve ruh sağlığı rahatsızlıklarına bağlı malulen emeklilik durumunda ise 12 ay malulen emekli aylığı alınmaktadır. Kemik iliği nakli gerçekleştiren kişiler maksimum 12 ay süre ile verem hastaları da maksimum 12 ay süre ile SGK tarafından emekli aylığı alabilmektedir.
Yukarıda bahsi geçen süreler iyileşme ihtimali bulunan rahatsızlıklardır. Uzuv kayıplarında ya da vücutlarında meydana gelen özür gruplarında % 60 sağlık kurulu raporunu alan kişilerin sürekli olarak malulen emekli aylığı devam etmektedir. Ancak belirli aralıklar ile periyodik muayeneye giden kişilerin iyileşmesi halinde süresi dolduğunda malulen emekli aylığında kesinti meydana gelmektedir.