Belediye kesesinden 200 kişiyi yurtdışına maça götürmüşler!

İşte Sayıştay'ın konuyla ilgili değerlendirmeleri ve ilgili belediyenin cevabı:

"Futbol maçı izlemek amacıyla organizasyon hizmeti satın alınarak bedelinin Belediye Bütçesinden ödenmesi.

11- 247 sayılı ilamın 38 inci maddesiyle; ………. Belediyesi tarafından, 200 kişinin yurtdışındaki bir futbol müsabakasını izlemesi için ihale yapılmaksızın organizasyon hizmeti satın alınarak bedelinin Belediye Bütçesinden ödenmesi sonucu ……… -TL tutarında kamu zararına neden olunduğu gerekçesiyle tazmin hükmü verilmiştir.

Sorumlu dilekçesinde:

İlam sıra numarası 38 olan tazmin hükmü; yasa ile belediyelere verilmiş olan görev, yetki ve sorumluluklar karşısında, mahalli müşterek nitelikli bir harcama görüntüsü vermediği doğrudur. Ancak, söz konusu müsabaka herhangi iki takım arasındaki müsabaka olmanın ötesine geçen; milli duyguları, ortak sevinçleri paylaşma olanağı sağlama potansiyeli içermesi ve belediye çalışanları, görevlileri bakımından da takım ruhu kazanmada olumlu rol oynayabileceği düşünülen bir karaktere sahiptir. Söz konusu harcama, bu düşüncelerle mahalli müşterek nitelikli ve çalışma motivasyonu bakımından olumlu sonuçlara yol açıcı olarak değerlendirilmiştir. Bu itibarla, tazmin hükmünün bir de bu bakımdan değerlendirilerek kamu zararı tespitinin kaldırılmasını talep etmektedir.

Sayıştay Başsavcılığının karşılamasında:

“İlamın 38 üncü maddesi ile ilgili olarak; sorguya verilen cevaplar tekrarlanarak tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmektedir. İlamın 16 ncı maddesinde yapmış olduğumuz değerlendirmeler bu madde için de geçerli olduğundan muhasebe yetkilisinin sorumluluğunun bulunmadığına, karar verilmesinin, uygun olacağı düşünülmektedir.” Denilmiştir.

Dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü;

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8 inci maddesinde; “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanun’un 3 üncü maddesinde kamu gideri; “Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri” olarak tanımlanmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2 nci maddesine göre, belediyeler her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerini bu kanuna göre yürütmekle yükümlüdürler.

Kanunun 5 inci maddesine göre İdareler, bu kanuna göre yapacakları ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılamasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludurlar.

Yine aynı Kanun’un 18 inci maddesinde idarelerin mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde açık ihale, belli istekliler arasında ihale ve pazarlık usullerinden birini uygulayacakları hüküm altına alınmıştır. Ayrıca bu Kanun’un 22 nci maddesinde, belirli hallerde ihtiyaçların “doğrudan temin” usulüyle karşılanabileceği de ifade edilmiştir.

Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere idarelerin ihale konusunda temel ilkeleri gözetmeleri, mal ve hizmet alımlarına ilişkin uygulayacakları ihale usullerini belirtmeleri, bu usullere uygun olarak alım işlemlerini gerçekleştirmeleri yasal bir zorunluluktur.

Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin 5, 36 ve 49 uncu maddelerine göre; ihale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak her türlü mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemelerde; onay belgesi, ihale komisyonu kararı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22 nci maddesine göre doğrudan temin usulüyle yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırması tutanağı, Muayene ve kabul komisyonu tutanağı (kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge), kamu idareleri için belirlenen diğer belgeleri kapsayan taahhüt dosyası ve Hizmet İşleri Hakediş Raporu ödeme emri belgesine eklenecektir.

Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesinde ise, onay belgesinin; ihale usulüyle yapılacak alımlarda kamu ihale mevzuatında standart form olarak belirlenen ihale onay belgelerini; doğrudan temin suretiyle ve kamu ihale mevzuatında belirtilen istisnai alımlarda ise alım konusu işin nev’i, niteliği, varsa proje numarası, miktarı gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanılabilir ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usulü, avans ve fiyat farkı verilecekse şartlarını gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi ifade ettiği belirtilmiştir. Ödeme emri belgesine ekli harcama talimatı ve onay belgelerinde bu bilgiler yer almamaktadır.

Belediye tarafından satın alınan bahse konu hizmetin piyasa fiyat araştırması yapılmadan, tek firmadan teklif alınmak suretiyle gerçekleştirildiği de görülmektedir. Hizmet alımına yönelik harcamalar mutlaka 4734 sayılı Kanunda belirtilen ihale usullerinde birisi ile ya da doğrudan temin yöntemiyle yapılacaktır. Bunun için gerekli olan kanuni prosedüre uymak zorunludur. Bu nedenle tek firma tespit edip bu firmadan ihtiyacın temin edilmesi mümkün değildir. Piyasa fiyat araştırmasının sağlıklı ve gerçekçi yapıldığının mutlaka ispat edilmesi gerekmektedir. Bu, 4734 sayılı Kanunun temel ilkeleri olan açıklık, rekabet, saydamlık, güvenilirlik, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin gerçekleşmesi için bir zorunluluktur.

Söz konusu futbol müsabakasının izlenmesi için organizasyon hizmeti alımında düzenlenen Onay Belgesi’nde Alım Usulü, “ 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22-d maddesi” olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Doğrudan temin” başlıklı 22 nci maddesinde; “Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir: (…)

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (2012 yılı için 43.228 TL), diğer idarelerin beşmilyar (2012 yılı için 14.403 TL) Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.(…)” denilmektedir.

Mevcut durumda, maç organizasyonu hizmeti için usulüne uygun bir onay belgesi ile piyasa araştırma tutanağı düzenlenmediği görülmüştür. İş, tek firmadan teklif alınarak yapılmıştır ki bu idarelerin sağlamak zorunda oldukları saydamlık, rekabet ve ihtiyaçların uygun şartlarla temini ile kaynakların verimli kullanılması ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Diğer taraftan; Belediyelerin “Görev, Yetki ve Sorumlulukları” 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14 ve 15 inci maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan madde hükümlerinde, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla, belediyelerce yerine getirilmesi öngörülen görevler ve sorumluluklar ile belediyelerin yetkileri sayılmıştır. Yine Kanun’un 60 ıncı maddesinde belediyenin görevlerini yerine getirirken yapabileceği giderler de tahdiden sayılmıştır.

Anayasa Mahkemesi E.1987/18, K.1988/23 no.lu kararında mahalli müşterek kavramını şu şekilde tanımlamıştır: “Bu kavram, herhangi bir yerel yönetim biriminin sınırları içinde yaşayan kişi, aile, zümre ya da sınıfın özel çıkarlarını değil, aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak beklentileri ifade etmektedir.”

Yukarıdaki tanımdan hareketle; bir kulüp takımının yapacağı müsabakayı izlemesi için bazı belediye çalışanlarının, meclis üyelerinin, mahalle muhtarlarının, sivil toplum örgütü temsilcilerinin ve vatandaşların yurtdışına götürülmesinin mahalli müşterek niteliği bulunmamaktadır. Ayrıca söz konusu kişilerin hangi kritere göre seçildikleri de belli değildir. Dolayısıyla, ………… Belediyesi bütçesinden yapılan harcama ile …………-TL tutarında kamu zararı oluştuğu anlaşılmıştır.

Bu itibarla; 5.Daire tarafından 247 sayılı ilamın 38 nci maddesiyle verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, oybirliğiyle,

29.03.2016 tarihinde karar verildi."