Bel fıtığı nedir, bel fıtığı ameliyatı nasıl yapılır, bel fıtığı belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir?

 Özellikle erişkinlerde görülen bir rahatsızlık olan bel fıtığı, omurgalar arasında bulunan kıkırdakların herhangi bir sebeple zorlanması ve yerinden kayması sebebiyle omurilik kanalına girmesi nedeniyle meydana gelen bir hastalıktır. Bu hastalık sebebiyle bacaklara giden sinirler omuriliğe baskı yapar ve şiddetli bir ağrı meydan gelir. Bel fıtığı hastalığının tıbbi ismi ise herni diskaldir.

Bel fıtığının ortaya çıkışı genellikle ani ve aşırı zorlanma olarak belirtilmektedir. Bu sebeple bu hastalığın görülme riski özellikle 30-60 yaş arasındaki erişkinlerde daha sık olarak ortaya çıkmaktadır. Fakat nadir durumlarda küçük çocuklarda ve yaşlılarda da görülebilmektedir. Ancak her bel ağrısını bel fıtığı olarak nitelendirmek doğru değildir.

Bel Fıtığı Neden Oluşur?

Bel fıtığının birçok farklı oluşum sebebi bulunmaktadır. Bu sebepler arasında ilk olarak doğal yaşlanma söylenebilir. Yaşın ilerlemesi nedeniyle disklerin kuruması ve zayıflaması omurlar arasındaki boşluğu azaltır ve bu sebeple sinirler omuriliğe sıkışır. Bel fıtığı riskinin en yüksek risk olarak belirtildiği yaş grubu 30-60 olarak belirtilmektedir ve en yüksek risk grubu erkekleri içermektedir. 

Aynı zamanda ani olarak kaldırılan ağır yükler ve bu yüklenme esnasında ağırlığı bacaklara değil de bel bölgesine vermek de başlıca bel fıtığı nedenleri arasında yer almaktadır. Ağır yüklenme kadar etkili bir diğer sebep ise kaza veya düşme sebebiyle omurgaya aşırı yük aktarılması ve bu durumun disklerin yırtılmasına sebep olmasıdır. 

Bel fıtığına neden olan diğer sebepler ise aşırı kilo, sıkça ve dikkatsizce öne doğru eğilmek, beli döndürmek, beli zorlayan ani ve ters hareketler, uzun süre boyunca hiç ara vermeden oturmak, uzun saatler boyunca ve düzenli olarak araba kullanmak, sigara ve hareketsizlik de sayılabilmektedir.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Bel fıtığı en basit tanımı ile sinirlerin omuriliğe sıkışması olarak tanımlanabilir. Bu sebeple oluşan ağrılar özellikle bir bacak üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bel fıtığı ağrıları hangi bacağın sinirleri sıkışmış ise o bacak üzerinde kalçadan başlayan ve topuğa kadar devam eden şiddetli ağrı ile kendini göstermektedir. Genellikle siyatik sinirler baskı altında olur ve bacağın arka kısmında ince ve keskin bir ağrı meydan gelir. Bu ağrılar öksürük veya ıkınma esnasında şiddetlenerek yaşam kalitesini engeller. 

Bel fıtığı belirtileri arasında aynı zamanda özellikle gece artan bel ve bacak ağrıları, ayaklarda meydan gelen güçsüzlük, refleks kaybı, yürürken ve otururken meydana gelen zorlanma ve dengesizlik de söylenebilir. 

Bel Fıtığından Nasıl Korunmak Mümkündür?

Bel fıtığı riski olan veya bel fıtığı rahatsızlığı çeken kişilerin hareketlerine dikkat etmesi ve dikkatli davranması gerekmektedir. Özellikle yerden herhangi bir cisim alınacağı zaman veya eğilmek gereken durumlarda direk belden eğilmek yerine dizleri bükerek eğilmek gerekmektedir. Aynı zamanda herhangi bir nesneyi itmek veya çekmek gerektiği zaman dizleri kırarak bu eylemi gerçekleştirmek, masa başında uzun süre oturulacağı zamanlarda mutlaka bel desteği kullanmak, uzun mesafelerde ağır yük taşınmak zorunda olduğu zaman aralıklarla ve dinlenerek taşımak gibi şeyler sayılabilmektedir. Aynı zamanda bel fıtığından korunmak için düzenli egzersiz de tavsiye edilir.

Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?

Her bel ağrısı için bel fıtığı demek doğru olmaz. Bel fıtığından şüphelenebilmek için öncelikle bacaklardaki ağrılara dikkat edilmelidir. Eğer bacaklarda bahsedildiği gibi ağrılar var ise mutlaka uzman bir doktora başvurulması gerekmektedir. Uzman doktor, fiziksel muayenenin yanı sıra hasta öyküsünü de dinler ve buna göre bir değerlendirmede bulunur. Tüm bu muayenelerin ardından doktor bel fıtığından şüphelenir ise omurga şeklini kontrol eder ve hastanın öne, arkaya ve yanlara eğilmesini isteyerek hastanın hareketlerini gözlemler. Teşhisin net olarak konulabilmesi için ise mutlaka bel filmi veya MR çekilmesi gerekmektedir. 

Fiziksel muayene hastadaki his kaybını ve güçsüzlüğü net olarak saptayabilmek için nörolojik muayene de gerekebilir.kas güçsüzlüğü testi, doktorun topuk ve parmak ucunda yürüme şeklini değerlendirmesidir. Aynı zamanda siz ve ayak bilekleri refleksleri de test edilir.

Bel fıtığı şüphesi bulunan hasta 35 yaşın altında ise hastaya düz bacak testi de uygulanabilmektedir. Bu test esnasında hasta sırt üstü olarak bir yere uzanır ve doktor ağrıdığı söylenen bacağı havaya kaldırır. Doktor dizi bükmeden ayağı havaya kaldırır, eğer bel fıtığı var ise bu esnada bacağın arkasında ve dizin altında ağrı oluşur.

Bel Fıtığı Tedavisi Nasıl Olur?

Bel fıtığı hastalığının tedavisi hastalığın ilerleme seviyesine göre değişiklik göstermektedir. Başlangıç aşamasındaki hastalarda tedavi sadece ilaç tedavisi ile olabilirken, ilerleyen durumlarda cerrahi tedavi kaçınılmaz olabilir.

Başlangıç Safhasında Bel Fıtığı Tedavisi Nasıl Olur?

Bel fıtığının başlangıç safhasında belde ve bacakta ağrı olur, ancak henüz his kaybı, güçsüzlük gibi belirtiler başlamamıştır. Bu seviyede hastaya kas gevşetici ilaç vermek, yatak istirahatı vermek ve hareketlerine dikkat etmesini söylemek yeterli olabilmektedir.

Başlangıç safhasında olduğu tespit edilen bel fıtığı hastalarının tedavi süreci boyunca 2 kilodan daha fazla yük taşımamaları önerilmektedir. Aynı zamanda bellerini bükecek hareketlerden kaçınmaları, bel boşluğunu ortaya çıkaracak şekilde yastık desteği kullanmaları, uzun süre oturacak işlerden kaçınmaları ve sık sık ara vermeleri, bellerini sıcak tutacak şekilde dikkat etmeleri ve stresten uzak durmaları gerekmektedir.

İlerleyen Safhalarda Bel Fıtığı Tedavisi Nasıl Olur?

Başlangıç safhasında tespit edilemeyen bel fıtıklarında veya tespit edilmesine rağmen dikkat edilmeyen durumlarda bel fıtığı hastalığı ilerleyebilmektedir. Bu durumda fizik tedavi gerekir. Fizik tedavi sürecinde ilk birkaç gün sıcağın etkisi ile ağrıların arttığı gözlemlenebilir, ancak tedaviye devam edilmesi bel fıtığının etkilerini azaltır. 

Fizik tedavinin de işe yaramadığı durumlarda nükleoplasti metodu uygulanabilir. Bu metot, henüz ileri dereceye ulaşmamış bel fıtıklarının tedavisi için kullanılmakta ve fıtıklaşmış disk bölgesine röntgen kullanılarak iğne ile girilmesi ve radyofrekans dalgaları kullanılarak diskin ısıtılması ile gerçekleşir. Bu ısı disk içerisindeki sinirlerin harap edilmesine ve disk içerisinde boşluklar oluşturarak fıtığın çökmesine neden olur. 

Uygulanan tüm bu tedavi yöntemleri bir işe yaramaz ve hastanın ağrıları gittikçe şiddetlenir ise geriye tek çare olarak ameliyat kalmaktadır. 

Bel Fıtığı Ameliyatı Nasıl Olur?

Bel fıtığı ameliyatlarının birkaç çeşidi vardır, ancak hepsinde amaç fıtıklaşan diski temizlemek ve sinir üzerinde oluşan basıyı azaltmak veya ortadan kaldırmaktır. 

Açık Diskektomi 

Bu ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılmaktadır. Fıtığın oluştuğu bölge üzerinde maksimum 5 cm genişliğinde bir kesi açılır ve kask dokusu etkilenmiş disk ve disk duvarı üzerinde çıkıntı yapan tüm parçalar dikkatli bir şekilde alınır. Günümüzde bu yöntem çok fazla kullanılmamaktadır.

Mikrodiskektomi 

Belden aşağısının uyuşturulması ile gerçekleşen bu ameliyat, özel bir mikroskop yardımı ile yapılmaktadır. Bu mikroskop sayesinde ameliyat edilecek alan 40 kata kadar varan oranlarda büyütülerek görülür ve müdahale edilir. Hasta üzerinde yaklaşık olarak 1.5 cm genişliğinde bir kesi açılır ve bu kesiden girilerek hasar görmüş bölge temizlenir ve içten dikilerek kapatılır. Bu yöntemle yapılan ameliyat, daha rahat gerçekleşmesi sebebiyle günümüzde en çok kullanılan yöntemlerin başında gelmektedir. 

Bu mülakat Kamu Saati ile yapılmıştır. Aktif link verilmeden kullanılması hukuki sonuçlar doğurur.